Sztolnie Walimskie – element projektu Riese
Czasem trzeba zboczyć ze szlaków łatwych i przyjemnych i odwiedzić miejsca, które tak naprawdę trudno się zwiedza. I nie mówię tu o trudnościach technicznych, stromych podejściach czy dużych odległościach. Mam tu na myśli obiekty, które niosą treści dla wrażliwych osób wręcz nieprzyswajalne. A jednak prawdziwe, mające miejsce w historii Europy!
Dziś zabiorę Was do jednego z takich miejsc. To Kompleks Rzeczka koło Walimia na Dolnym Śląsku, będący częścią wielkiego kompleksu Riese. To tajemniczy, a zarazem haniebny projekt III Rzeszy, kolejny ślad ogromnego okrucieństwa hitlerowców, którzy w czasie II wojny światowej pod powierzchnią Gór Sowich i Zamku Książ budowali podziemne korytarze i hale, w których chcieli produkować broń masowego rażenia i w których to chciał stworzyć sobie swą główną kwaterę sam Hitler, chroniąc się przed wojskami alianckimi.
Hitlerowcy budowali… to sporo nadużycie! Robili to rękami więźniów, strudzonych i wychudzonych do granic możliwości, a nawet często poza tymi granicami, bowiem w tych nieludzkich warunkach i przy katorżniczej pracy śmierć poniosły setki tysięcy więźniów, z całej Europy!
Do dziś nie odkryto wszystkich sztolni tego kompleksu, ale coraz więcej udało się ich poznać, a kilka z nich udostępnionych jest dla turystów – właśnie Kompleks Rzeczka, Kompleks Włodarz i Podziemne Miasto Osówka. Warto, a wręcz trzeba pokazywać te miejsca i przypominać o wydarzeniach, jakie miały tu miejsce, przy okazji pamiętając o tragedii więźniów.
Zwiedzanie Kompleksu Rzeczka
Kompleks Rzeczka (Sztolnie Walimskie) położony jest w miejscowości Rzeczka w gminie Walim, około 30 m od drogi wojewódzkiej nr 383. Długość podziemnych wyrobisk wynosi tu 500 m, a powierzchnia to 2 500 m2. Kompleks jest dostępny dla turystów przez cały rok!
Na powierzchni zobaczysz tu oryginalne wagoniki, zasieki, a nawet skamieniałe worki z zaprawą. Ale najważniejsze znajduje się pod ziemią. Udostępniono tutaj 3 sztolnie, każda z nich ma niezależne wejście. Zwiedza się tu wąskie korytarze i wielkie, wydrążone w litej skale, ogromne podziemne hale, prawdopodobnie przeznaczone do produkcji broni V1 i V2. Dzięki multimediom zobaczysz tu scenę przywozu więźniów do podziemnego Kompleksu Rzeczka, którzy byli zmuszani przez hitlerowców do morderczej pracy.
Manekiny przedstawiające wychudzonych i strudzonych pracowników, wątłe światełka co rusz oświetlające niewielkie fragmenty ich pracy i multimedialne odgłosy kilofów i wierteł, potęgowane przez echo. To robi wielkie wrażenie! Dość powiedzieć, że więźniowie ważyli tu po 35-40 kg, co już jest szokujące, a we dwóch musieli wypychać wózek z materiałem skalnym, ważący 2 tony!
Do tego chłód, ciemność i wilgoć podczas zwiedzania potęgują zadumę, a nawet wywołuje przerażenie. Nie sposób wyobrazić sobie nawet tego, co przeżywali tu chłostani więźniowie, pracując w nieludzkich warunkach, tracąc zdrowie, a często i życie, tworząc coś, co miało przyczynić się do dalszej zagłady ludzkości. Na szczęście prace nad projektem Riese zostały brutalnie przerwane i projektu nigdy nie zrealizowano…
Właśnie, pamiętaj, że w Sztolniach Walimskich i innych obiektach Riese panuje przez cały rok niska temperatura, około 5-8 stopni Celsjusza, warto więc wziąć ze sobą bluzę i długie spodnie, najlepiej pełne buty. W niektórych obiektach nie wpuszcza się dzieci poniżej 3 roku życia. W Kompleksie Rzeczka były akurat z nami rodziny z takimi maluchami, ale uważam, że nie do końca jest to miejsce dla małych dzieci. Ani warunki zwiedzania, ani treści tutaj prezentowane nie są dla nich przystosowane.
Tym mocnym akcentem kończymy naszą podróż po Dolnym Śląsku, zaaranżowaną przez Dolnośląską Organizację Turystyczną. Było nam niezmiernie miło poznawać atrakcje i piękne miejsca tego regionu 🙂
